MAGIA ZIÓŁ
W dawnych czasach medycyna i magia stanowiły jedność. Mądra
kobieta znająca moce ziół pełniła ważną rolę w społeczności. Doreen Valinte w
"ABC of Witchcraft" pisze, że wiejska czarownica była "zielarką,
wiedźmą rzucającą uroki, interpretatorką snów, uzdrowicielką, akuszerką i
psychologiem w jednej osobie." I właśnie zioła stanowiły niezaprzeczalną podstawę
jej praktyk.
Magia ziół odpowiada sferze uczuć i nawiązując z nimi
kontakt poprzez rozmowę, dotyk, wsłuchując się w ich energie, możemy
efektywniej wykorzystać ich moc. Zatem aby zajmować się magią ziół musimy
uzbroić się w czas i cierpliwość. Jest to bowiem bardzo szeroka dziedzina
wiedzy magicznej. Zaleca się obserwację roślin, zbieranie informacji,
eksperymentowanie z nimi. Jednakże postępuj mądrze, zanim postanowisz użyć dane
zioło, poczytaj o jego właściwościach. Częstą reakcją doboru niewłaściwego
zioła do danej praktyki magicznej jest uczucie pozbawienia energii potrzebnej
do zaistnienia magii lub rozdrażnienie. Wówczas należy poszukać innej bardziej
sprzyjającej sprawie roślinki.
Marina Medici pisze: "Jeśli wybrałaś zioła, to one
wybrały Ciebie - intuicja bezpiecznie Cię poprowadzi."
Sposoby użycia ziół:
1. Jako napoje
Są to napary z ziół, mogą być to mieszanki lub napary
jednoskładnikowe.
2. W stanie sproszkowanym
Zioła te stosuje się do rozsypania na wietrze, posypania
ciała czy pomieszczenia.
3. Spalenie
Zioła wrzucamy w ogień aby w ten sposób uwolnić drzemiącą w
nich energię i skierować za pomocą ognistego żywiołu na nasz cel.
4. Noszenie i ustawianie
Przygotowuje się saszetki magiczne, które nosi się przy
sobie, a także wiesza czy umieszcza w domu.
5. Kąpiel
Wrzucamy zioła do wanny.
Napar: otrzymujemy go poprzez zalanie wrzątkiem roślin,
zwykle zielonych części lub kwiatów i zaparzanie ich w celu uzyskania ekstraktu
składników czynnych. Najczęściej stosuje się 15-30 g na pół litra wody (zioła
zalewa się gorącą wodą).
Maści na latanie... dla ciekawych
Odpis z Erici Jong.
(Składniki są trujące!)
Caveat śmiałku!
Tradycyjna angielska maść na latanie:
3 g annamtholu
30 g betelu (krzew pnący z rodziny pieprzowatych, z którego
liści sporządza się popularną w Azji uzywkę z domieszką wapienia, owoców areki
i tytoniu)
50 g ekstraktu opium
6 g pięciornika
15 g blekotu
15 g belladonny
15 g cykuty
250 g konopi indyjskich
5 g muchy hiszpańskiej
Zmieszać z dowolnym tłuszczem (wazelina, olej słonecznikowy,
masło itp.)
Współczesna amerykańska maść na latanie:
1 słoiczek kremu do rąk
1 łyżeczka kremu roślinnego
1/2 łyżeczki belladonny
3 krople płynu do naczyń
1/2 łyżeczki soku z tojadu mocnego.
Dobrze wymieszać z wybranymi perfumami.
Francuskie maści na latanie:
- pietruszka, esencja tojadu, liście topoli i sadza.
- marek, tatarak, pięciornik, krew nietoperza, wilcza
jagoda, olej.
Zapraszam do wykałdów TaRRy o zielarstwie.
Wykład pierwszy. Wykład drugi.
Wykład pierwszy.
Pierwsze kroki.
Postanowiłam, że naukę o właściwościach i użyciu ziół w
życiu codziennym jak i w magii należy zacząć od podstaw tzn. od poznania budowy
ziół (czasem należy użyć kłączy a nie wszyscy mogą wiedzieć co i gdzie to
jest), składu (niektóre składniki są trujące szczególnie podczas sporządzania
kadzideł) oraz sposobu upraw tych najpopularniejszych i tych mniej popularnych
ziół.
Jednak zaczniemy może od tego czym są zioła. Botanicznie
rośliny zielne to wszystkie roślinki posiadające nietrwałe części nadziemne -
są one miękkie i słabo zdrewniałe. Można je podzielić na jednoroczne i
dwuletnie (wieloletnie to byliny). Jednak jest to spojrzenie czysto naukowe -
dla nas zioła to rośliny które mają wyraźne właściwości a) lecznicze, b)
magiczne. A ponieważ wszystko jest częścią Natury, a Natura jest źródłem i
miejscem istnienia magii to generalnie wszystkie rośliny są magiczne Ja
postaram się Wam przybliżyć zastosowanie roślin - ziół rosnących wokół Was -
takich, które można zebrać wychodząc na spacer ale także tych rzadszych.
Opowiem również o roślinach trujących, bardziej ku przestrodze niż ku zachęcie
- ja roślin trujących nie używam nawet jeśli mają potrzebną mi moc.
Kilka słów o...
...historii ziół
Już zwierzęta potrafią wykorzystywać lecznicze właściwości
niektórych roślin. Zioła były używane przez człowieka niemal od początku
ludzkości - najczęściej te lecznicze i te o właściwościach narkotycznych. Wiele
roślin leczniczych znali już Sumerowie a wraz z nimi mieszkańcy (choć raczej
kapłani) starożytnego Egiptu (wielki lekarz Imhotep używał wielu ziół oraz
bardzo lubianego przez niego miodu) i Asyryjczycy. Podstawy wiedzy o ziołach
stworzyli Grecy i Rzymianie (Anaksagoras, Hipokrates, Arystoteles). Później
badania nad ziołami przejęli muzułmanie. W 1530 roku, dzięki wynalazkowi druku,
powstał pierwszy zielnik autorstwa Brunfelza z rysunkami m.in. Albrechta
Durera. Ziła uprawiano najpierw w klasztorach, potem w ogrodach i domach.
Obecnie wiele gospodyń uprawia w domu zioła przyprawowe - najczęściej bazylię,
rozmaryn, czosnek, majeranek. Umożliwia to stały dostęp do świeżych ziół i
zmienia atmosferę domu.
... budowie
Zaczynamy od dołu:
- korzeń - zazwyczaj znajduje się w ziemi (wyjątek epifity
takie jak storczyki mają korzenie powietrzne , korzenie oddechowe i podporowe u
roślin bagiennych)
- pęd - czyli łodyga plus jej przekształcenia:
§ rozłogi - odgałęzienia dolnej części łodygi płożące się na
lub tuż pod ziemią (np. truskawka)
§ kłącza - organy podziemne przypominające korzenie o
nieograniczonym wzroście (np. u kokoryczki, perz)
§ bulwy pędowe - podobne do korzeni ale o ograniczonym
wzroście (Np. ziemniak)
§ cebule - silnie skrócona łodyga plus łuskowate mięsiste
liście (np. cebula - a jakże)
§ gałęziaki - silnie rozrośnięte spłaszczone łodygi (np.,
opuncja - u niej liście zamieniły się w ciernie a to co widać to właśnie
gałęziak)
- liście - przeróżnych kształtów, czasem obok liścia
występuje rozrośnięty ogonek liściowy. Po liściach można poznać jakie warunki
preferuje roślina - wąskie, suche, twarde liście charakteryzują kserofity lubiące
suche siedliska i dużo słońca, liście szerokie występują u roślin lubiących
cień.
- kwiaty - tu chyba nie muszę wiele pisać poza tym, że
płatki inaczej nazywają się działkami korony a wewnątrz znajdują się pręciki i
słupek.
- owoce - również pod wieloma postaciami, zawierają dużo
cennych substancji - białek, cukrów, pektyn, alkaloidów.
... substancjach aktywnych
To właśnie one decydują o działaniu ziół. Dzielimy je na:
- Substancje gorzkie - gorycze, glikozydy gorczyczne i
olejki gorczyczne - są to najczęściej bezazotowe glikozydy. Powodują
zwiększenie wydzielania śliny, soku żołądkowego, soku trzustkowego, jelitowego,
także żółci.
- Antrachinony - pochodne antracenu. Działają
rozluźniająco-przeczyszczająco, wpływają drażniąco na śluzówkę układu pokarmowego.
Znajdują się w roślinach z rodzin rdestowatych czy szakłakowatych.
- Kumaryny - wpływają rozkurczowo na naczynia krwionośne,
obniżają krzepliwość krwi, przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie, występują m.in.
w nostrzyku.
- Glikozydy - tu zaliczamy antocjany, flawony, flawonoidy,
flawonole, chalkony, glikozydy nasercowe, saponiny sterydowe ; maja bardzo
szerokie działanie i bardzo często występują.
- Alkaloidy - tu należy m.in. kurara, protropina, chinina,
atropina, kokaina, mandragoryna, alkaloidy sporyszu (Claviceps purpurae),
bardzo szeroko rozpowszechnione w świecie roślin i używane w medycynie.
- Śluzy - działają przeciwkaszlowo, osłabiająco na układ
oddechowy, zawarte m.in. w ślazie, prawoślazie.
- Pektyny - maja zdolność żelowania co daje im właściwości
absorpcyjne, działają też przeciwbakteryjnie i pomagają zwalczaj zaburzenia
trawienne. Występują we ścianie komórkowej wszystkich roślin.
- Garbniki - pochłaniają toksyny, hamują drobne krwawienia
(tanina), używane przy niestrawności.
- Olejki eteryczne - maja właściwości drażniące w stosunku
do śluzówek i skóry, a przede wszystkim odkażające. Występują powszechnie w
roślinach.
... uprawie
1. Właściwe podłoże.
Truizmem jest, że rośliny wymagają odpowiedniego oświetlenia,
wilgotności i podłoża. I tak jak dba się o podlewanie i oświetlenie tak podłoże
traktuje się trochę po macoszemu. Zazwyczaj kupuje się ziemie tzw. ogrodową i
napełnia nią doniczki pod wiele różnych roślin bez sprawdzania ich wymagań co
do tego podstawowego czynnika. Rośliny ozdobne lubią glebę bogatą w torf i
nawozy mineralne - ale nie zioła. Wolą one glebę uboższą, lżejszą. Jeżeli
gleba, którą dysponujecie jest gliniasta polecam trochę ją rozluźnić za pomocą
piasku, żwiru, odrobiny trocin (uwaga: zakwaszają podłoże). Bardzo korzystnie
na zioła działa podłoże próchniczne - można posiłkować się tu ściółką z lasu
(liściastego). Jednak każde z ziół ma swoje "prywatne" wymagania -
zioła o liściach wąskich i suchych (rozmaryn, macierzanka) lubią suchą glebę
piaszczystą, te o liściach soczystych (melisa, mięta) wolą wilgotne gleby
próchnicze. Jeżeli uprawiamy zioła w doniczkach należy koniecznie pamiętać o
wyłożeniu dna drobnym drenażem - małe kamyczki, kawałki skorup glinianych
(małe!) lub żwir. Jest to konieczne - umożliwia odpływ wody z ryzosfery i
zapobiega gniciu korzeni. I, co już kiedyś wspominałam, należy zwrócić uwagę na
to, by doniczka nie miała zbędnych lokatorów - mówię tu szczególnie o
dżdżownicach, co może się zdarzyć jeśli glebę pozyskuje się z ogrodu.
2. Miejsce
Niektóre zioła można z powodzeniem uprawiać w domu - jednak
należy pamiętać, że są to rośliny wrażliwe - zbyt skąpe podlewanie sprawi, że w
doniczce zostanie kikut, natomiast zbyt duża ilość wody może doprowadzić do
zapleśnienia gleby. Najlepszym wyjściem podczas tworzenia zielnego ogrodu jest
posadzenie ziół w doniczkach i wkopanie ich do połowy w ziemię - jesienią można
je spokojnie wyjąć (uwaga: niektóre zioła np. rozmaryn, lubią przerastać
korzeniami przez dziurki w dnie doniczki do gleby) i przenieść do domu. Przy
albo wkopywaniu doniczek albo sadzeniu ziół należy pamiętać o ich wymaganiach:
niektóre wolą słońce, inne półcień. Podczas uprawy w domu należy pamiętać, że w
pokoju, kuchni, panują ciężkie warunki dla roślin: zmienne atmosfera, słabe
oświetlenie (dotyczy to szczególnie bazylii, ogórecznika, kolendry, majeranku).
Gatunki dobrze się czujące w domu to rozmaryn, melisa, estragon, mięta.
3. Wysadzanie
Zioła można z powodzeniem uprawiać od nasion - najlepiej
wtedy wysiać je w marcu - będą gotowe do wysadzenia w maju. Można je również
wykiełkować na mokrym papierze - dopiero wysadzić do gleby. Jedynie rzeżucha
nie sprawia żadnych problemów.
4. Choroby
Zioła najczęściej chorują przez grzyby. Powodem jest często
gleba zanieczyszczona zarodnikami. Jeżeli przez jakiś czas utrzymuje się w niej
wysoka wilgotność to jest to raj dla grzybów. Jedną z częstszych chorób jest
mączniak prawdziwy. Wygląda on tak jak wskazuje nazwa - liście a czasem łodygi
i pąki pokryte są białym nalotem grzybni, jeśli dobrze się przyjrzeć można
dostrzec także małe ciemne punkciki (klestotecja z zarodnikami). Kolejną
popularna chorobą jest mączniak rzekomy atakujący z upodobaniem cebulę - objaw
to zmieniające kolor naloty grzybni na liściach. Często występują też rdze -
rdzawe a później ciemne punkciki na liściach. Taką chorą roślinę najlepiej
spalić (nie wyrzucać na komposty czy za płot!) oraz wyrzucić część ziemi
dookoła rośliny. Podobnie postępować w wypadku innych chorób (częste objawy to
gnicie części roślin, różnokolorowe naloty, mumifikacja łodyg, zasychanie
pąków).
Choroby bateryjne objawiają się lokalnymi brązowymi
nekrozami z dużym halo wokół plam. Wirusy powodują nekrozy i bladnięcia liści.
Bardzo często występują także choroby spowodowane przez
owady:
- Mszyce - każdy potrafi rozpoznać te małe najczęściej
zielone (mogą być tez innego koloru - jest ich ponad 200 gatunków) owady
wysysające sok z roślin atakujące zwykle latem. Ofiara ich padają często
rośliny osłabione, (przechodzące trudny okres jak gdzieś kiedyś wyczytałam
Większość insektycydów zabijających mszyce jest toksyczna - najlepiej więc
dobrze dbać o rośliny i nie dopuszczać do zasiedlenia. Jest kilka
niechemicznych sposobów pozbycia się tych szkodników: we wczesnym etapie rozwoju
zakażoną roślinę można wymyć w wodzie z mydłem, można też do wyłapania owadów
użyć rosiczki.
- Wciornastki - małe czarne muszki roznoszące choroby
grzybowe, ich bytowanie powoduje zniekształcenia i obumarcie roślin. Rozwojowi
szkodnika sprzyja suche powietrze i niedostateczne podlewanie. W wczesnej fazie
choroby owadów można się pozbyć za pomocą wody z mydłem.
- Przędziorki - małe czerwone pajączki które łatwo poznać po
wytwarzanej pajęczynie spinającej liść. Koniecznie zwiększyć wilgotność
powietrza.
- Tarczniki - brunatne tarczkowate owady na spodzie liści ii
łodygach - może pomóc owad z mydłem ale prze silnym porażeniu roślinę trzeba
albo obciąć tuż przy ziemi albo wyrzucić.
- Wełnowce - powodują białe wełniste plamki na liściach i w
kątach liści - można je usunąć wacikiem zamoczonym w denaturacie.
Rośliny zarażone chorobami powodowanymi przez owady i grzyby
w dużych szklarniach zwalcza się metodą biologiczną - albo przez zastosowanie
owadów zwalczających owady albo przez użycie hiperpasożytów grzybowych. Na małą
skalę tez można by tego użyć ale chyba się nie opłaci.
Przyszły wykład: dokładny opis i zastosowanie
najpopularniejszych ziół, głownie przyprawowych.
Wykład drugi.
UWAGA!
Zioła to leki. Nie mają może postaci pigułek i załączonej
ulotki z ostrzeżeniem ale to nie znaczy, że wolno się nimi bawić. Nie wolno
eksperymentować - każdy organizm inaczej reaguje na substancje chemiczne
zawarte w roślinach - ich pochopne użycie może być szkodliwe dla zdrowia
(zatrucia, alergie). Jeśli używasz ziół do leczenia - nigdy nie przekraczaj
zalecanej dawki! Nie wybieraj ziół własnoręcznie! Nie układaj sobie mieszanek
dlatego, że znasz kilka ziół działających na to samo! Nie podawaj ziół dziecku,
kobiecie w ciąży!
Najlepiej kupić zioła z aptece - są pewne, co nie znaczy, że
możesz je używać jak chcesz. Jeśli sam zbierasz i suszysz zioła - pamiętaj -
nie zbieraj ziół, których nie znasz, nie opieraj się na domysłach, na niepewnej
wiedzy - to może doprowadzić do tragedii! Niektóre działają drażniąco na skórę,
mogą powodować oparzenia (barszcz)!
Nie trzymaj suchych ziół w pokoju, w którym śpisz! Przede
wszystkim - MYŚL!
W magii - pamiętaj, że zioła pomagają uwolnić z Ciebie
oczekiwaną moc - nie baw się nimi bo może to zbudzić moce, których nie znasz i
nad którymi nie masz kontroli. Nie szalej - nie używaj wszystkich znanych Ci
ziół naraz - pamiętaj, skuteczność zależy od Ciebie a nie tego, czy masz pięć
gatunków na ołtarzu czy dwadzieścia. Uważaj jeśli stosujesz rośliny trujące
bądź narkotyczne (odradzam).
Dobieraj zioła rozważnie, szanuj je.
Niech zioła będą Twoimi Przyjaciółmi, Łącznikami a nie
podstawą Magii.
Podstawą jest Twój kontakt z Bogami.
Bazylia
pospolita (Ocimum basilicum)
ang.
(sweet, common, greek) basil, basilicum, niem. Basilikum, Basilienkraut,
Königskraut.
Historia: Bazylia prawdopodobnie pochodzi z Afryki, a jej
pierwsze uprawy powstały w Indiach, gdzie jest ziołem bardziej o znaczeniu
religijnym niż kulinarnym - jest poświęcona bogowi Wisznu i Krysznie.
Około 4000 lat temu bazylia przywędrowała do Europy przez
Grecję i Rzym. Jej nazwa wywodzi się z greckiego słowa "basileus", co
oznacza "król" (choć pochodzenie tego słowa jest bardziej
skomplikowane - we Francji zioło to nazywa się "Królewskim Zielem".
Morfologia: Bazylia należy do rodziny jasnotowatych
(Lamiaceae). W naszym klimacie jest rośliną jednoroczną. Istnieje wiele odmian
bazylii, wszystkie łączy specyficzny zapach. Tworzy ona małe rozgałęzione
krzaczki o wysokości około 25 cm (choć zależy to od odmiany). Kwitnie w
sierpniu białymi kwiatami.
Uprawa: Bardzo łatwa roślina do uprawy. W domu może
przezimować, na dworze - niestety, albo przesadzamy do doniczki i zabieramy do
domu albo żegnamy się z nią ciepło.
Wysiew - przełom marca i kwietnia, na nasłonecznionym
parapecie, przy równomiernej wilgotności podłoża bardzo szybko kiełkuje. Do
gruntu wysadzamy pod koniec maja (bardzo wrażliwa na mróz). Uprawa w glebie
próchnicznej, przepuszczalnej, w miejscu osłoniętym przed wiatrem. Nawozimy co
14 dni (oczywiście nawozem naturalnym, najlepiej biohumus). Sadzonki bazylii
można również kupić w sklepie.
Trzeba dbać o podlewanie - bazylia nie lubi mieć sucho ale
pływać też nie lubi Listki podszczypuje się wczesnym rankiem.
Do suszenia: całe łodygi ścinane przed kwitnieniem.
Choroby - raczej rzadko się zdarzają, ale może się trafić
mączniak lub mszyce - lekarstwem jest zanurzenie w wodzie z mydlinami - tylko
potem trzeba ją umyć!
Właściwości lecznicze: przyspiesza trawienie, zmniejsza
kurcze żołądka i nudności. W tym celu sporządza się napar - łyżkę liści zalać
wrzątkiem i pić po posiłku; reguluje prace jelit. Działa też wiatropędnie.
Używa się także do łagodzenia bólu reumatycznego, bólu głowy (migrenowego),
jako płukanka przy infekcji dziąseł i jamy ustnej. Olej z bazylii działa cuda
przy trądziku ale także przy bezsenności (kropla na poduszkę) oraz depresji.
Okłady z nasion bazylii pomagają przy trudno leczących się ranach.
Właściwości magiczne:
Bazylia ma energie męską, powiązana jest z żywiołem Ognia a
jej planetą jest Mars. Używana jest w rytuałach przyciągających dobrobyt i
pieniądze. Noszenie liścia bazylii w portfelu ma przyciągać do niego pieniądze.
Dzięki niej można zatrzymać w domu szczęście i zapewnić mu ochronę. Umieszczona
w rogach pokoju chroni pomieszczenie. Rozsypanie jej wokół serca ukochanego
zapewnia jego wierność. Jako kadzidło palona jest dla oczyszczania przestrzeni
przed rytuałem, dla ochrony przed nieproszonymi energiami i istotami. Przyciąga
również szczęście, wierność, przyjaźń. Powiązana jest z Imbolc - a tym samym z
inicjacją, z powtórnymi narodzinami, rozpoczynaniem - często dodawana do
kąpieli przed inicjacją.
Rozmaryn
(Rosmarinus officinalis)
ang.
rosemary, old man , niem. Rosmarin.
Historia: Jest to zioło pochodzenia śródziemnomorskiego - i
tam było jednym z pierwszych uprawianych ziół. Jednak wrażliwość na zimno
spowolniło jego wędrówkę do Europy Północnej - dopiero gatunki odporne
zadomowiły się w naszych ogrodach i domach. Nazwa pochodzi z łacińskiego
"ros marinus" - "rosa morska", choć nie bardzo lubi rosnąć
na brzegu morza. Morfologia: Należy do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Jest
rośliną wieloletnią, jest bardzo dekoracyjny, zarówno liście jak i kwiaty,
dlatego często uprawiany jest jako roślina ozdobna. Może rosnąć nawet 20 - 30
lat i osiągnąć wysokość 1 metra.
Uprawa: Rośnie w gruncie i w doniczkach. Na zimę wymaga
okrycia z igliwie. W doniczkach rośnie dobrze, tylko zimą wymaga chłodnego i
ciemnego miejsca. Nie jest wymagający co do gleby, ważne, by była
przepuszczalna (u mnie rósł w żwirze) a miejsce słoneczne i suche. Jeśli
uprawiamy z nasion: wysiew w kwietniu do doniczek, w maju do gruntu. Można
rozmnażać z sadzonek (ukorzenia się je w torfie). Przy uprawie w doniczkach
przesadzać każdej wiosny. Do suszenia: w drugim roku obcina się kwitnące
łodygi, przed użyciem liski pokruszyć. Choroby: Nowe pędy są często atakowane
przez mszyce - dlatego należy regularnie podszczypywać młode pędy. Jeśli już
zaatakują - użyć wody z mydłem.
Właściwości lecznicze: Stosowane w zawrotach głowy
spowodowanych chorobą ucha środkowego, także na bóle głowy pochodzenia
migrenowego. Działa uspokajająco - skuteczny w stanach napięcia nerwowego.
Pobudza pracę serca. Napar stosowany do poprawy trawienia (pobudza pracę
woreczka żółciowego). Olejek z rozmarynu (lub oliwa zmieszana z pokruszonymi
liśćmi) to skuteczny środek na łupież oraz na porost włosów. Wcierany w skronie
- leczy bóle głowy. Napar stosowany także jako tonik do twarzy.
Właściwości magiczne:
Energia rozmarynu jest żeńska, żywioł - Ogień, planeta - Słońce.
Od zawsze znany środek zapobiegający plagom. Wspomaga pamięć
i ułatwia naukę jeśli nosi się go przy sobie. Używany w magii może (patrz:
nazwa). Używany do oczyszczających kąpieli - użycie naparu z rozmarynu do
umycia rąk przed rytuałem to substytut kąpieli. Może posłużyć do sporządzenia
wieńców ochronnych. Łączony jest z miłością, wiernością i szczęśliwym pożyciem.
Włożony pod poduszkę chroni przed koszmarami. Zapach rozmarynu przywraca
witalność, młodość, radość. Powiązany z Yule.
Melisa lekarska (Melissa officinalis)
ang. (sweet, lemon) balm, melissa, niem. Melisse,
Zitronenmelisse, Herztrost.
Historia: Tak jak poprzednik pochodzi z rejonu Morza
Śródziemnego (choć jej prawdziwe pochodzenie jest nieznane - prawdopodobnie
Zachodnia Azja). Jej nazwa "balm" pochodzi z łacińskiego
"balsam" - "drzewo balsamiczne", zaś "melisa"
pochodzi z greckiego "melisso-phyllo'n - "pszczeli liść",
ponieważ jest to roślina bogata w nektar. Cząstka "mel" to również
łaciński "miód". Rośliną pokrewną melisie jest bergamotka.
Morfologia: Należy do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae).
Jest rośliną wieloletnią, osiąga do 1 metra wysokości. Co roku wypuszcza nowe
pędy, jej listki pokryte są delikatnymi włoskami. Kwitnie w lipcu i sierpniu
ale kwiaty należy w odpowiednim momencie ściąć, bo utraci swój cytrynowy
aromat.
Uprawa: Można uprawiać z nasion, które wysiewa się na
przełomie kwietnia i maja. Melisę rozmnaża się też przez podział roślin
starszych albo po prostu kupuje się nowe sadzonki. Jest to zioło dość
wymagające - rośnie w bogatej próchnicznej, dobrze trzymającej wodę glebie.
Musi być co 3 tygodnie zasilana. Stanowisko dla niej musi być osłonięte od
wiatru i spokojne. Zimą najlepiej zabrać ją do domu - może zmarznąć.
Do suszenia: ścinać całe rośliny tuż przed kwitnieniem,
pojedyncze listki suszyć na papierze w ciemnym, przewiewnym miejscu, najlepiej
w upalne dni.
Choroby: może być pod koniec sezonu zaatakowana przez
mączniaka - trzeba ją wtedy bardzo szybko ściąć u podstawy (spokojnie - szybko
odrośnie. Przycinanie w środku lata pozwoli na oczyszczenie rośliny ze
szkodników.
Właściwości lecznicze: sok z melisy łagodzi ból i zmniejsza
obrzęk przy ukąszeniach owadów. Stosowana głównie jako środek uspokajający oraz
w lekkich stanach bezsenności. Herbatka z melisy wspomaga trawienie - stosowana
na wzdęcia brzucha i kolkę jelitową. Pomaga również przy gorączce - jest
środkiem delikatnie napotnym.
Właściwości magiczne: Energia żeńska, planeta Księżyc lub
Neptun, żywioł Woda. Nierozerwalnie związana z miłością - napar z melisy
łagodzi ból po rozstaniu. Dodawana do napojów miłosnych oraz stosowana jako
afrodyzjak. Jest też bardzo pomocna przy wychodzeniu z traumy i po napaści na
tle seksualnym. Pomaga odepchnąć melancholię.
Szałwia lekarska (Salvia officinalis)
ang. (common, garden) sage, niem. Echter Salbei, Edelsalbei,
Salbei.
Historia: Pochodzi z Europy Południowej i Azji Mniejszej,
choć występuje też na kontynencie amerykańskim (tam szczególnie w Am.
Południowej Salvia divinorum - szałwia halucynogenna) W średniowieczu rozpowszechnili
ją zakonnicy. Jej nazwa pochodzi z łacińskiego "salvere" -
"ratować" i wiele mówi o jej ówczesnym zastosowaniu - było to zioło
"na wszystko" dziś jej użycie jest dużo węższe.
Morfologia: Należy do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae).
Jest to krzewinka o pokroju krzaczastym, dorastająca do 60 cm, wieloletnia
roślina. Można spotkać kilka jej odmian: purpurową, zwykłą i różnobarwną.
Uprawa: Mówi się, że wygląd uprawianej przez nas szałwi
odzwierciedla nasze szczęście osobiste.
Jest to rośliną ciepłolubna, lubi stanowiska słoneczne i
suche. Uprawia się ją w przepuszczalnej gliniastej ziemi. Nie nawozi się jej.
Może zimować w gruncie ale wymaga ochrony - części nadziemne zazwyczaj
przemarzają - należy chronić bryłę korzeniową. Rozmnaża się łatwo przez
sadzonki. Należy ją często uszczkiwać - ładnie wtedy rośnie.
Do suszenia: łodygi co najmniej dwuletnich roślin, schną
trochę dłużej niż inne zioła. (bo sa pokryte włoskami).
Choroby: Problemem mogą być jak zwykle mszyce - traktujemy
je mydłem.
Właściwości lecznicze: Poprawia trawienie - w postaci
naparu: 25g liści na 0,5 l wrzącej wody, pity ostudzony - na wzdęcia i bóle
brzucha. Stosowana też jako płukanka na chore dziąsła i gardło: liście
zaparzamy w szklance gorącego słodowego octu i szklance wody. Używana też jako
środek przeciw nadmiernemu poceniu się.
Właściwości magiczne:
Energia męska, planeta Jowisz, żywioł Powietrze.
Jedno z podstawowych ziół w uzdrawianiu - wielki strażnik
zdrowia. Także bardzo silnie oczyszcza przestrzeń (choć silniejsze działanie ma
szałwia biała, u nas dość trudno dostępna). Używana w rytuałach przyciągających
dostatek. Pomaga osiągnąć długowieczność. Noszona w purpurowym woreczku pomaga
zyskać mądrość. Powiązana z Mabon i Samhain.
Tymanek pospolity (macierzanka) (Thymus vulgaris)
ang. garden
thyme, niem. Thymian, Römischer Quendel.
Historia: Pochodzi z krajów śródziemnomorskich, gdzie
porasta całe obszary tworząc pachnące poduchy. W Europie tymianek
rozpowszechnił się w XI wieku. Nazwa pochodzi z łacińskiego "thymus"
które jest zapożyczeniem z Greki - "thymos" - "ym"
(pokrewne łacińskiemu "fumus" - "ym, lekarstwo" W języku
starożytnych Egipcjan istniało słowo "tham" oznaczające roślinę o
silnym zapachu stosowaną do mumifikacji.
Przez skrzyżowanie Thymus vulgaris z Thymus pulegioides
(macierzanka piaskową) uzyskano tymianek cytrynowy który... pachnie cytryną.
Odmiana ta jest bardzo ciekawym odoatkiem do potraw z ryb i sałatek, a dodana
do herbaty nada jej niepowtarzalny aromat.
Morfologia: Również należy do rodziny jasnotowatych
(Lamiaceae). Jest to silnie rozkrzewiony krzaczek o wysokości do 30 cm. Uprawia
się około 12 odmian tymianku. Jest rośliną wieloletnią, ale uprawiana w gruncie
często nie przeżywa zimy - można ją zabrać do domu. Uprawa: Wymaga stanowisk
suchych i nasłonecznionych, dobrze czuje się w doniczce i w gruncie. Gleba
powinna być zasadowa, piaszczysta, przepuszczalna. Na wiosnę przycina się go.
Warto posadzić tymianek między płytami chodnikowymi w ogrodzie - potrącany
będzie ładnie pachniał. Przy hodowli w domu - lepiej nie stawiać go nad
grzejnikiem - może tego nie polubić, dodatkowo potrzebuje naprawdę dużo słońca.
Należy roślinę co roku przesadzać. Do suszenia: suszy się łodyżki.
Choroby: właściwie tymianek odstrasza insekty ale może opaść
ofiarą mączlików. Łatwo je poznać - wzbijają się chmarami nad roślinką. Wtedy
pomogą kąpiele w wodzie mydlinami (co drugi dzień przed 12 dni), potem trzeba
krzaczek umyć.
Właściwości lecznicze: Poprawia trawienie - pomaga w
trawieniu tłustych potraw oraz wzmaga apetyt (zioło dla niejadków). Od lat
stosowany jako środek wykrztuśny i odkażający. Znane jest jego działanie
przeciwgrzybiczne. Służy do sporządzenia płukani na bolące gardło. Właściwości
magiczne:
Energia żeńska, planeta Wenus, żywioł Powietrze.
Zioło oczyszczające - jako kadzidło do oczyszczania
przestrzeni, jako dodatek do oczyszczających kąpieli. Wdychany odświeża i
odnawia energię. Noszony przy sobie odwodzi negatywne energie. Pomaga radzić
sobie ze smutkiem. Już w średniowieczu wierzono, że tymianek czyni
odważniejszym, daje siłę na przezwyciężanie przeszkód. Oraz dodatkowo przyciąga
pieniądze.
Majeran ogrodowy (lebiodka) (Origanum majorama) Lebiodka
pospolita, oregano, dziki majeranek (Origanum vulgare) Majeranek (Origanum
onites)
ang. niem.
Historia: Również pochodzi z rejonu śródziemnomorskiego. W
starożytnej Grecji był symbolem szczęścia małżeńskiego i nazywano go
"ziołem szczęścia". Jego łacińska nazwa "origanum" pochodzi
od greckich słów "oros" - "góra" i "ganos" -
"radość".
Morfologia: Tak jak i poprzednie należy do rodziny
jasnotowatych (Lamiaceae). W swojej ojczyźnie jest rośliną wieloletnią, u nas
nie przeżywa zimy (choć O. vulgare jest odporna na mróz). Tworzy niewielkie (do
25 cm) krzaczki, kwitnie latem małymi, niepozornymi różowobiałymi kwiatkami (O.
majorana) lub ładnymi różowymi kwiatami (O. vulgarum var. "aureum" -
która ma śliczne złociste liście i lubi cień.).
Uprawa: Można go uprawiać w domu, gdzie wymaga, tak jak w
gruncie, dobrze nasłonecznionych, ciepłych miejsc i przepuszczalnej ziemi
kompostowej (im bogatsza gleba tym intensywniejszy aromat liści). Tylko młode
roślinki O. vulgare najlepiej sadzić w półcieniu - zaś rośliny dorosłe mają
lepszy aromat rosnąć w słońcu. Lubią dużo wody, ale bez przesady. Dorosłe
osobniki łatwiej znoszą suszę. Rozmnaża się przez nasiona (wysiew w marcu i
kwietniu, rozsad do gruntu w drugiej połowie maja, wysiew do doniczek późnym
latem) lub przez sadzonki zakorzeniane w torfie.
Roślinki należy przycinać by nie straciły zwartego pokroju.
Główki kwiatów ścinać zaraz po przekwitnięciu. W przypadku O. vulgare ścinać
pędy tuż po zakwitnięciu. Do suszenia: pędy ścinane w okresie zawiązywania się
kwiatów (najprzyjemniejszy aromat) Choroby: bardzo rzadko atakowany przez
szkodniki, jeśli już to zwalcza się je mydłem. Właściwości lecznicze: Napar z
liści majeranku reguluje trawienie, warto go dodawać do tłustych i
ciężkostrawnych potraw. Ciepły lub zimny okład łagodzi skutki stłuczeń.
Właściwość magiczne: Energia męska, planeta Merkury, żywioł Powietrze. Dodawany
do napojów miłosnych i używany w rytuałach miłosnych. Umieszczenie szczypty
majeranku w każdym pokoju zapewnia ochronę.
Lawenda
wąskolistna - lekarska (Lavendula augustifolia - officinalis)
ang.
lavender, niem.
Historia: Pochodzi z południowej Europy, w starożytnym
Rzymie używano jej do perfumowania łaźni publicznych. Nazwa zioła wywodzi się z
łacińskiego "lavare" - "myć się". Znana jest od
najdawniejszych czasów jako roślina lecznicza, przyprawowa i kosmetyczna.
Płócienne woreczki z ususzonymi pędami wkładane są do szaf i bieliźniarek aby
nadać ubraniom i pościeli delikatnego zapach i ustrzec je przed owadami.
Morfologia: Należy do rodziny jasnotowatych (Lamiceaea).
Tworzy krzaczki o pokroju zaokrąglonych o wysokości do 45 cm. Na rynku jest
wiele odmian lawendy, najpopularniejsze to "Munstead" o zwartym
pokroju i purpurowych kwiatach, "Hidcote" o purpurowych kwiatach i
srebrzystych liściach, "Hidcote Pink" o różowych kwiatach oraz
"Nana Alba" o białych kwiatach.
Uprawa: Jest to roślina wieloletnia, kwitnie po wysianiu
dopiero po roku, teoretycznie jest mrozoodporna ale najlepiej zabezpieczyć ją
na zimę. Wysiew rozpoczyna się na przełomie marca i kwietnia, wysad do gruntu w
maju. W okresie jesiennym lawendę rozmnaża się z sadzonek. Można ja uprawiać w ogrodzie
ale bardzo ładnie rośnie w skrzynkach i doniczkach. Wymaga żyznej,
przepuszczalnej gleby najlepiej wapiennej. Młode roślinki trzeba często
podlewać a starsze trochę rzadziej. Trzeba ja również przycinać, usuwać
przekwitłe kwiatostany i starsze gałązki (późną wiosną).
Do suszenia: kwiatostany zbierane w słoneczne dni suszone
przez dwa tygodnie w suchym, chłodnym miejscu.
Choroby: zbyt obfite podlewanie może spowodować rozwój
szarej pleśni - albo stosuje się wówczas fungicyd albo wyrzuca roślinę. Możliwe
jest również pojawienie się pieników - są łatwe do rozpoznania bo w kącie
między liściem a gałązką tworzy się pienista wydzielina. Należy wtedy spłukać
roślinę silnym strumieniem wody.
Właściwości lecznicze: Kąpiel z dodatkiem lawendy doskonale
wpływa na krwioobieg, a także uspakaja. Herbatka zalecana przy migrenach,
bezsenności oraz schorzeniach przewodu pokarmowego, jest też wspaniałym
rozładowywaczem stresu i napięcia nerwowego.
Właściwości magiczne:
Energia męska, planeta Merkury, żywioł Powietrze.
Używana do kąpieli oczyszczających. Również kadzidło
lawendowe wspaniale oczyszcza i nadaje niepowtarzalną atmosferę oraz pomaga
nawiązać kontakt z opiekunem i uzyskać wizje i inspirację. Dodawana do
woreczków leczniczych. Noszona przyciąga mężczyzn. Jej zapach uspakaja - daje
dobry sen ale także wzmaga koncentrację i pomaga uzyskać czystość umysłu. Jej
właściwości oczyszczające wykorzystuje się przy narodzinach, kiedy to pali się
w pokoju, w którym rodzi się dziecko, kadzidło lawendowe. Pobudza także zdolności
jasnowidzenia i rozwój duchowy. Używana przy wzywaniu Hekate. Związana jest
także z wężami. A przede wszystkim lawenda wnosi w dusze spokój i opanowanie.
Powiązana z Midsummer - jest wtedy rzucana na węgle w darze Bogom.
Wykład 3
Mniej znane zioła przyprawowe.
Lubczyk ogrodowy - lekarski (Levisticum officinale)
ang. garden
lovage, bladder seed, love parsley, niem. Berg-Liebstöckel, Echtes Liebstökl,
Liebstock, Maggi-Pfeffer, Maggikraut, Stockkraut.
Historia: Pochodzi z Iranu. Znany jest także pod nazwą
"maggi". Skojarzenie nazwy (ang, niem, pol) z łacińskim
"levarge" czyli miłością jest błędne. Nazwa pochodzi bowiem od
przekształcenia łacińskiego "ligusticum" ponieważ zioło uprawiane
było w okolicach Ligurii.
Morfologia: Pochodzi z rodziny selerowatych (Apiaceae). Jest
to wieloletnia roślina osiągająca do 2 m wysokości.
Uprawa: Na początku można go uprawiać w doniczce ale bardzo
szybka się rozrasta i potrzebuje miejsca. Nie ma specjalnych wymagań glebowych
ale potrzebuje miejsca. Kwitnie latem na żółto, kwiaty należy od razu zebrać.
Choroby: raczej się nie zdarzają, wyjątkowo mogą go
zaatakować mszyce.
Do suszenia: liście, do leczenia kłącze z korzeniami.
Właściwości lecznicze: ma właściwości moczopędne, w
medycynie ludowej używany przeciw wzdęciom i jako środek ułatwiający trawienie.
Zewnętrznie stosuje się do inhalacji i okładów.
Właściwości magiczne:
Energia męska, planeta Słońce, żywioł Woda.
Korzeń dodawany do kąpieli oczyszczających. Noszony przy
sobie przyciąga miłość.
Koper ogrodowy (Anethum graveolens var. hortorum)
ang. dill, niem. Dill, Gurkenkraut
Historia: Prawdopodobnie pochodzi z terenów Indii i z Persji
(dzisiejszy Iran). Jako roślina lecznicza znany był już 5000 lat temu w Egipcie
Do Europy sprowadzili go krzyżowcy. Dziś jest bardzo popularny zarówno w
Europie jak i we Północnej. Nazwa "dill" pochodzi prawdopodobnie ze
staronorweskiego "dilla" - "spokojny, łagodny". Nazwa
botaniczna pochodzi z greckiego "aneson" lub "aneton" co
oznacza "mocno pachnące".
Morfologia: wiotka wysoka roślina o wąskich, wątłych
listkach i dużych, żółtych baldachach. Dorasta do 1 metra. Pochodzi z rodziny
selerowatych (Apiaceae).
Uprawa: Jest rośliną jednoroczną, wymaga do wzrostu dużo
ciepła i żyznej, bogatej gleby. Kwiaty należy usuwać natychmiast po pojawieniu
się chyba, że chcemy ich użyć (kiszenie ogórków). Rozmnaża się go przez nasiona
- wysiewana wiosną do gruntu.
Do suszenia: całe pędy na cele magiczne, kulinarne - lepiej
świeży, ususzony traci aromat. Choroby: jest dość odporny, rzadko ma szkodniki.
Właściwości lecznicze: Wspomaga trawienie, łagodzi
niestrawność i zaburzenia żołądkowe. Wzmaga łaknienie. Działa na nadkwasotę. U
karmiących matek pobudza wydzielanie mleka. Działa także wiatropędnie.
Sporządza się z niego herbatkę łagodzącą kolki u niemowląt. Żucie kopru to
stary sposób na pozbycie się przykrego zapachu z ust. Napar z rozgniecionych
nasion stosowany jest przy niestrawności.
Właściwości magiczne: Energia męska, planeta Merkury, żywioł
Ogień.
Od zawsze koper uważano za roślinę chroniącą przed urokami i
czarami. Obecnie wiesza się pęczki kopru dla ochrony domu, szczególnie w
pokojach dzieci. Używa się go także w zaklęciach miłosnych.
Trybula ogrodowa (Anthriscus cerefolium)
ang. garden
chervil, french parsley, niem. Kerbel, Gartenkerbel, Französische
Petersilie
Historia: Pochodzi z południowo-wschodniej Europy i z
zachodniej Azji. Nazwa łacińska pochodzi od greckiej nazwy dla trybuli, drugi
człon "cerefolium" może oznaczać "liście z wosku" lub jest
przekształconym "cherifolium", które jest rzymska nazwą tej rośliny
odnosząca się do przyjemnego zapachu liści. Od tego słowa pochodzą także nazwy
europejskie angielskie "chevril", niemieckie Kerbel, szwedzkie
"körvel", portugalskie "cerefolho" czy francuskie
"cerfeuil".
Morfologia: Należy do rodziny Apiaceae (selerowatych) i jest
jednoroczną rośliną podobną do pietruszki, jednak jej liście mają wyraźniejszy
i ładniejszy zapach. Liścia są, w zależności od odmiany, gładkie lub
kędzierzawe, kwiaty białe, zebrane w baldachy. Jest bardzo podobna do trującej
dzikiej pietruszki.
Uprawa: Jest to roślina, którą z powodzeniem można uprawiać
w doniczkach, skrzynkach i w gruncie. Nasiona wysiewa się do lekkiego,
przepuszczalnego podłoża na przełomie marca i kwietnia, oraz drugi raz we
wrześniu. Liście można zrywać już po ośmiu tygodniach. Wymaga tylko dbałości o
wilgotne podłoże.
Do suszenia: pędy.
Choroby: Raczej jest odporna na choroby, sporadycznie mogą
ją zaatakować gąsienice lub ślimaki - wtedy takich roślin najlepiej się pozbyć.
Właściwości lecznicze: Stosowana jako środek przeciw
biegunce, chorobom nerek, także chorobom układu pokarmowego i pęcherza
moczowego. Preparaty z soku używane są jako remedium na zmarszczki. Można go
również używać jako dodatek do wiosennych kuracji witaminowych. Właściwości
magiczne: Zioło również używane do oczyszczania jednak znacznie rzadziej.
Bylice (Artemisia)
Historia: Zioła pochodzą ze Środkowej i Zachodniej Azji.
Nazwa gatunkowa pochodzi od greckiej bogini polowania - Artemidy i są to
rośliny jej poświęcone. Znane jest około 180 gatunków bylic. Gatunek ten należy
do rodziny Astraceae (astrowatych).
Bylica estragon (Artemisia dracunculus) - bylica głupich
ang. french
tarragon, tarragon,little dragon, niem. Estragon, Französischer Estragon
Morfologia - roślina wieloletnia o luźnym pokroju
dorastająca do 1 metra wysokości. Wyróżniamy dwie odmiany: francuską
"Indora" i rosyjską "Sativa" (francuska ma mocniejszy
aromat). Kwitnie od lipca do sierpnia, kwiaty są drobne, bladożółte z czasem
czerwieniejące.
Uprawa: lubi żyzne, przepuszczalne podłoże, nie znosi
zastojów wody wokół korzeni. Odpowiednie dla niej jest ciepłe, słoneczne
miejsce. Nasiona wysiewa się w marcu, można rozmnażać z odrostów bocznych z
korzenia. Gdy pojawią się pierwsze kwiaty roślinę przycina się, dzięki czemu
bujnie się krzewi.
Do suszenia: w lipcu ucina się całe pędy i suszy w cienistym
i przewiewnym miejscu.
Właściwości lecznicze: stosuje się ją jako lek
przeciwzapalny, w nieżytach żołądka i jako lek poprawiający trawienie. Podobnie
jak inne bylice ma działanie tonizujące.
Właściwości magiczne: kiedyś uważano estragon za zioło
odstraszające węże - stąd jego nazwa "racunculus" - "mały
wąż".
Bylica zwyczajna (Artemisia vulgarus)
ang. mugwort, wegwort, felon herb, niem. (Gemeiner, Echter,
Gewöhnlicher) Beifuss
Morfologia - wieloletnia roślina dorastająca do 1,5 metra
wysokości, o wyraźnym zapachu. Kwitnie od lipca do września drobnymi, żółtawymi
kwiatkami. Pospolita w Polsce.
Uprawa: Jest gatunkiem azotolubnym, dlatego preferuje gleby
zasobne w azot, siedliska ciepłe i słoneczne, nie za wilgotne.
Do suszenia: całe pędy w sierpniu, korzenie na jesień.
Właściwości lecznicze: zioło o właściwościach stymulujących
i lekko tonizujących, rozkurczowych, napotnych (stosowane w przeziębieniach) i
moczopędnych. Używane jako środek pobudzający trawienie. Działa również
uspokajająco, co wykorzystuje się w histerii, paraliżu i epilepsji (znany
środek w leczeniu epilepsji). Jako dodatek do kąpieli wzmacniających.
Właściwości magiczne: Energia żeńska, planeta Wenus, żywioł
Powietrze. Od dawna używano bylicy jako zioło chroniące przed zmęczeniem
(włożona w but chroni przed znużeniem w czasie podróży), udarem słonecznym,
dzikimi zwierzętami i złem. Zbierana w wigilię Św. Jana chroniła przed
chorobami i pechem. Dodatkowo wieńce z bylicy noszone w Św. Jana chroniły przed
opętaniem. Sok ze świeżych liści wcierany w magiczne lustra i kryształy
wzmacnia zdolność wróżenia. Dodawana do kadzideł wspomagających odczytywanie
przyszłości. Wieszana w domach jako ochrona przed piorunami. Włożona pod próg
chroni przed niepowołanymi gośćmi. Poduszka wypchana bylicą zapewnia żywe sny.
Poświęcona Artemidzie. Powiązana z Midsummer.
Bylica piołun (Artemisia absynthium)
ang. absinthe, wormwood, niem. Wermut
Morfologia - srebrzystoszaro owłosiona bylina wysokości do
80 cm o charakterystycznym gorzkim zapachu. Kwitnie w sierpniu do września,
kwiaty niepozorne, szarosrebrzyste.
Uprawa: Jest gatunkiem azoto- i wapniolubnym i na glebach
zasobnych w te pierwiastki rośnie najlepiej choć spotyka się ją często na
ubogich, suchych glebach.
Do suszenia: całe krzewy zebrane w suchy dzień w lipcu i
sierpniu.
Właściwości lecznicze: Napar z piołunu stosowany jest jako
tonik uspokajający, na wzdęcia i jako środek poprawiający trawienie (oraz
wyrównujący kwasotę soku żołądkowego) . Sok z dużych liści używa się jako lek
wspomagający leczenie cukrzycy (minusem jest fakt, że jest tak gorzki, iż
wywołuje mdłości). Nalewka z kwiatów to dobry lek przeciwko pasożytniczym
robakom. Z kwitnących pędów wytwarza się absynt - alkohol o właściwościach
narkotycznych (popularny wśród artystów Młodej Polski).
Piołun jest trujący i nadużywanie go może spowodować
zatrucia!
Właściwości magiczne: Energia męska, planeta Mars, żywioł
Powietrze.
Używany w kadzidłach wspomagających wróżenie i
jasnowidzenie. Rzucany w Samhain na żarzące się węgle ku ochronie przed
włóczącymi się duchami. Używany w rytuałach inicjacji i w testach na odwagę i
wytrzymałość. Ma powinowactwo ze światem zmarłych, podawany umierającym
umożliwia im odejście i odnalezienie spokoju. Znosi trujące działanie szczwołu
plamistego (cykuty) oraz muchomora czerwonego. Dodawany jako składnik proszku
umożliwiającego w Św. Łukasza ujrzenie we śnie prawdziwej miłości.
Boże drzewko (Artemisia abrotanum)
ang. herb
royal, southern wood, niem. Eberreis, Amberbaum, Eberraute, Staubwurz,
Zitronenkraut
Morfologia - jest to krzew dorastający do 1,5 metra o
pięknym, cytrynowym zapachu, kwitnie w sierpniu małymi żółtymi kwiatkami.
Uprawa: Preferuje gleby żyzne, przepuszczalne, rośnie w
miejscach nasłonecznionych i jest odporna na suszę. Należy dla zachowania
pokroju podcinać ją każdej wiosny.
Do suszenia: w sierpniu zbiera się całe ziele i suszy w
chłodnym, przewiewnym miejscu Właściwości lecznicze: Ma pewne właściwości
uspokajające. Używane jako lek przeciw pasożytniczym robakom oraz jako lek
przeczyszczający i antyseptyk. Podobnie jak inne rośliny z gatunku Aremisia
pobudza trawienie i działa tonizująco.
Pietruszka
zwyczajna (Petroselinum sativum)
ang.
(common, garden) parsley, niem. (Garten,Gemeine) Petersilie
Historia: Pochodzi ze wschodnich rejonów Basenu Morza
Śródziemnego (Da Canolle w Turcji, Algeria, Liban). Już w starożytnej Grecji
stosowano ją jako przyprawę i roślinę magiczną. Wiadomo było, że jej ostry
zapach odstrasza duchy. Nazwa pochodzi z greckiego "petroselinon"
będącego zrostem dwóch słów: "petro" - "kamień" i
"selinon" - "seler".
Morfologia: Należy do rodziny Apiaceae (selerowatych). W
uprawie są trzy rodzaje pietruszki : aromatyczna o gładkich liściach (P.
sativum var. latifolium ), naciowa o karbowanych (P. sativum var. crispum) oraz
uprawiana dla korzeni (P. sativum var. tuberosum) . Uwaga! Roślina bardzo
podobną do pietruszki jest blekot pospolity, który jest trujący!
Uprawa: Wysiewamy ją wczesną wiosną do gruntu lub do
skrzynek już w październiku. Co roku należy zmieniać miejsce uprawy lub ziemię
w doniczkach, inaczej rośliny żółkną. Gleba powinna być bogata w składniki
odżywcze. Stanowisko powinno być osłonięte i słoneczne.
Choroby: pietruszkę czasem atakują mszyce - należy wtedy
zastosować terapię mydłem. Do suszenia: zbira się latem liście.
Właściwości lecznicze: W medycynie używa się zarówno
korzenia jak i liści. Apiol - olejek zawarty w pietruszce, jest skutecznym lekiem
wspomagającym leczenie malarii. Roślina ma działanie, wiatropędne, tonizujące i
przeczyszczające. Jej główne użycie ma jednak związek z działaniem moczopędnym.
Stosowana jako odwar na kamienia i piasek w drogach moczowych, zatory nerek,
żółtaczkę. Okład ze świeżych liści jest remedium na ukąszenia owadów.
Właściwości magiczne: Stosowana w rytuałach ochronnych,
stosowana też jako ziele oczyszczające. Współdziała z męczennicą. Korzeń
dodawany do kąpieli oczyszczających oraz jako ziele przeciwdziałające pechowi.
Stosowana również w rytuałach miłosnych.
Kolendra siewna (Coriander sativum)
ang. coriander, chinese parsley, indian parsley (zioło),
niem. Koriander, Wanzenkümmel,
Chinesische Petersilie, Indische Petersilie (zioło)
Historia: Pochodzi z południowej Europy (Grecja) lub z Azji
Mniejszej. Nazwa pochodzi z greckiego "coris" co znaczy
"robak" i odnosi się do zapachu liści.
Morfologia: Kolendra to jednoroczna roślina z rodziny
Apiaceae (selerowatych). Jest to roślina wymagająca dość dużo miejsca. W lipcu
kwitnie białymi baldachami.
Uprawa: Wysiewa się ja do gruntu lub doniczki około marca i
często podlewa. Lubi lekką, suchą glebę choć bez problemu rośnie w każdym
rodzaju gleby. Wymaga dobrze nasłonecznionego stanowiska.
Do suszenia: Owoce należy zebrać zanim same opadną - uciąć
wraz z łodygą kiedy staną się jasnobrązowe i suszyć w przewiewnym, suchym
miejscu. Pod roślinę warto postawić talerzyk lub podłożyć gazetę - nasiona
lubią wypadać na ziemię.
Właściwości lecznicze: Używana w postaci nalewek, proszków i
naparu przy problemach z trawieniem, pobudza trawienie i działa wiatropędnie.
Ma również działanie wykrztuśne. Często łączona z innymi ziołami. Zażywana zbyt
lekkomyślnie miewa działanie narkotyczne!
Właściwości magiczne: Energia męska. Planeta Mars, żywioł
Ogień.
Używana w zaklęciach i rytach miłosnych. Stare zaklęcie
miłosne: utrzeć w moździerzu siedem ziaren kolendry powtarzając trzykrotnie
"Gorące nasiona, gorące serce, niech zawsze razem będą" i dodać
ukochanemu do wina. Chińczycy wierzyli, że ziarna kolendry zawierają proszek
zapewniający nieśmiertelność. Używana jest także w uzdrawianiu i ma właściwości
przywracania zdrowia.
Ruta
zwyczajna (Ruta graveolens)
ang.
(common, garden, wine) rue, herb of grace, niem. Weinraute, Gartenraute,
Weinkraut, Raute
Historia: Ruta już od dawna znana była jako ziele magiczne i
lecznicze, pojawia się już w Biblii, gorąco polecał ja Hipokrates. Z miejsca
jej pochodzenia, południowej Europy i Turcji, sprowadzili ją krzyżowcy. Nazwa
wywodzi się z greckiego "reuo" - "uwolnić" bo zdolna jest
uwolnić człowieka, i zwierzęta, od wielu dolegliwości.
Morfologia: Ruta to szybko rosnąca wieloletnia roślina
należąca do rodziny Rutaceae (rutowatych). W zależności od gleby jest pięknie
pachnącą rośliną przyprawową (gleba gliniasta) lub atrakcyjną krzewinką ozdobną
(gleba próchniczna). Liście są niebieskozielone a w lipcu pojawiają się
baldachy żółtych kwiatów.
Uprawa: Można ją wysiewać z nasion lub podział starych
roślin na wiosnę. Preferuje kamienistą zasadową ziemię, choć rośnie też na
glebach o niższym od 7 pH. Nie wymaga podlewania (tylko po posadzeniu). Dobrze
rośnie w pełnym słońcu i półcieniu. Zapach ruty długo zostaje na dłoniach,
ponadto roślina może powodować uczulenia a nawet poparzenia - najlepiej
pielęgnować ją w rękawiczkach. Krzew powinno się przycinać wiosna aż do
zdrewniałych części.
Do suszenia: Pędy zbierane przed kwitnieniem.
Właściwości lecznicze: Silnie pobudzająca i
przeciwskurczowa. W większych ilościach trująca, może wywoływać wymioty.
Przynosi ulgę w napadach histerii, kaszlu, kolce i wzdęciach. Jest starym
środkiem przeciw krupowi. Używana zewnętrznie w postaci okładu z utartych liści
przynosi ulgę w rwie kulszowej. Silne odwary z ruty położone na piersi pomagają
przy chronicznym zapaleniu oskrzeli. Żucie listków ruty pomaga na bóle głowy,
zawroty i kołatanie serca.
Właściwości magiczne: Energia męska, planeta Słońce, żywioł
Ogień.
Podobnie jak rozmaryn była uważana za zioło zapobiegające
plagom. Używana w magii zdrowia - w rytuałach zarówno leczniczych jak i
zapobiegawczych. Zapach ruty oczyszcza umysł z zamieszania emocjonalnego. W
średniowieczu rutę uważano za uniwersalne remedium, miała znosić działanie
wszystkich trucizn. W dziele "Herbal" Turnera napisano, że ruta jest
jednym z najpopularniejszych ziół. Grecy wierzyli, że ma silne właściwości
antymagiczne - miała odczyniać uroki obcych. Używano jej w wielu rytuałach
oraz, paradoksalnie, do ochrony przed czarami i czarownicami. Pomagała
przewidywać przyszłość. Nawet dziś w wielu sądach angielskich można spotkać
wiązki ruty - chroniła w dawnych czasach sędziów przed chorobami przywleczonymi
z więzienia przez skazańców. Obecnie używa się ruty w różnych rytuałach, jej
główne użycie to: zaklęcia miłosne i oczyszczanie przestrzeni (również używana
do tego w kościołach chrześcijańskich) oraz ochrona.
Cząber
(Satureja hortensis)
ang.
savory, niem. Bohnenkraut, Pfefferkraut, Saturei, Kölle, Winterbergminze
Historia: Roślina ta prawdopodobnie pochodzi z Wschodniej i
Centralnej Azji. Jej nazwy w wielu językach (ang. savory, cz. i sł. Saturejka i
inne) pochodzą z nazwy łacińskiej "Satureja" co oznacza
"ciemna" i może wskazywać na powiązanie rośliny z Saturnem lub
satyrami.
Morfologia: W hodowli wyróżnia się dwa gatunki cząbru - S.
hortensis - cząber letni i S. Montana - cząber zimowy. Jest to jednoroczna
roślina należąca do rodziny Labiatae (jasnotowatych). Dorasta do 50 cm, od
czerwca kwitnie drobnymi, lilioworóżowymi kwiatkami.
Uprawa: Oba gatunki wysiewa się do gruntu lub doniczek w kwietniu.
Lubią słoneczne stanowiska i lekką, przepuszczalna glebę.
Do suszenia: całe kwitnące pędy.
Właściwości lecznicze: (tylko Satureja hortensis). Wpływa
korzystnie na działanie układu pokarmowego. Ma właściwości wiatropędne oraz
działa rozgrzewająco. Używany do zwalczania kolki, wzdęć a także jako środek
wykrztuśny. Świeży sok z cząbru wtarty w miejsce po ukąszeniu osy przynosi
ulgę.
Portulaka
siewna (Portulaca sativa)
ang.
(common, green, gold) purslane, fatweed, pussly, pusley niem. Gelber
Portulak, Gemüse-Portulak, Portulak, Postelein.
Historia: Portulaka jako zioło przyprawowe i lecznicze znana
była już od starożytnego Egiptu. Obecnie spotyka się ją dość rzadko. Można z ją
przygotowywać, podobnie jak pokrzywę, jak szpinak. Jest rośliną kosmopolityczną,
spotykana na całym świecie.
Morfologia: Jednoroczna niewielka krzaczasta roślinka o
mięsistych, soczystych listkach należąca do rodziny Portulacaceae.
Uprawa: wysiew wiosną do bogatej i wilgotnej próchnicznej
ziemi. Wymaga nasłonecznionego stanowiska. Można wysiewać ją co miesiąc, by
przez cały rok mieć świeże liście, których się nie suszy, tylko zużywa na
świeżo.
Właściwości lecznicze. Portulaka jako jedyna z roślin
przyprawowych i sałatkowych jest niezwykle bogata w kwasy tłuszczowe omega-3
(to taki bardzo dobry tłuszcz, występujący głównie w mięsie ryb zimnomorskich).
Sok z liści portulaki zmieszany z miodem i cukrem łagodzi suchy kaszel i
urywany oddech oraz duszności, pomaga także przy nadmiernym pragnieniu.
Zewnętrznie stosowana na zapalenia i bóle w postaci okładu. Rozgniecione i
ugotowane w winie nasiona podawano dzieciom jako środek odrobaczający.
Właściwości magiczne: Już w średniowieczu protulaka używana
była jako ochrona przed czarami. Rozłożona dookoła łóżka dawała ochronę przed
złymi duchami. Jej dodatkowym atutem było to, że chroniła przed uderzeniem
pioruna. Obecnie używana bywa jako zioło ochronne, choć raczej w mieszczankach
ochronnych niż samodzielnie.
Hyzop lekarski (Hyssopus officinalis)
ang. hyssop, niem. Ysop
Historia: Pochodzi z krajów śródziemnomorskich i Azji. Już
Stary Testament wspomina hyzop jako roślinę oczyszczającą. Jego nazwa pochodzi
ze starohebrajskiego "azob" (arabskie "azzof" co oznacza
"święte ziele" ponieważ był on używany do oczyszczania świętych
miejsc.
Morfologia: jest to wiecznie zielony krzew dorastający do 60
cm o podłużnych listkach i pięknych niebieskich (czasem białych) kwiatach
pojawiających się w lipcu i sierpniu.
Uprawa: Hyzop rośnie w glebie wapiennej na słonecznych
stanowiskach. Nasiona wysiewa się do gleby lub do doniczek na przełomie
kwietnia i maja. W ogrodzie hyzop często sam się rozsiewa. Do suszenia: całe
łodygi w momencie ukazywania się kwiatów.
Właściwości lecznicze: Od najdawniejszych czasów używany
jako środek wykrztuśny. Napary stosowane są jako środek poprawiający trawienie,
ma także działanie moczopędne. Ma działanie antyzapalne - napar stosowany jest
do płukania chorych dziąseł, przemywania skóry (często stosowany jako tonik do
pielęgnacji cery). Stosowany również do leczenia astmy oraz problemów z
płucami. Zbyt duża ilość hyzopu powoduje zbytnie pobudzenie ośrodków nerwowych
i powoduje podrażnienia.
Właściwości magiczne: Energia męska, planeta Jowisz, żywioł
Ogień. Zioło stosowane do oczyszczania oraz kąpieli oczyszczających. Powiązany
z wężami i smokami, używany do przyciągania energii smoków.
Marchewnik anyżkowy (Myrrhis odorata)
ang. myrhh, sweet Cicely, niem. Süssdolde
Historia: Pochodzi z południowych I południowo wschodnich
Alp. Od wieków jest uprawiany w Azji i Europie. Angielska nazwa pochodzi od
greckiej nazwy tej rośliny - "siseli", Nazwa łacińska wywodzi się od
greckiej nazwy zapachu, który jest podobny do mirry.
Morfologia: Jest to wieloletnia roślina z rodziny
selerowatych (Apiaceae), którą charakteryzują duże liście podobne do liści
paproci ale wydzielające wyraźny anyżkowy zapach. Kwitnie białymi baldachami.
Uprawa: Ciężki do uprawy w doniczkach - wymaga bardzo
odżywczej i lekkiej gleby oraz miejsca - najlepiej sadzić go w ogrodzie
bezpośrednio do gleby. Po kwitnieniu należy go dokładnie przyciąć. Do suszenia:
liście i kwiaty podczas kwitnienie, także nasiona.
Właściwości lecznicze: Ma działanie wykrztuśne, stosowany
przy problemach z płucami, a także jako środek likwidujący wzdęcia. Pomaga
również na osłabienia. Tonik z marchewnika polecany jest dla młodych dziewcząt.
Wyciąg stosowany jako pomoc przy ukąszeniach żmij. Esencja z marchewnika działa
ponoć jak afrodyzjak. Maść i balsam z tej rośliny pomagają w leczeniu wrzodów
oraz zmniejszają ból w podagrze.
Właściwości magiczne: Zioło używane do oczyszczania a także
do pobudzania umysłu. Uważane od dawna za całkowicie nieszkodliwe, łagodne.
Korzeń pomaga odzyskać jasność umysłu i odwagę oraz "raduje serce"
(poza tym, że jest smaczny).
Rzeżucha - pieprzyca siewna (Lepidium sativum)
ang. cress,
garden cress, pepperweed, curled cress, pepper grass, niem. Garten-Kresse.
Historia: Każdy chyba kojarzy rzeżuchę z Wielkanocą Roślina
ta pochodzi z Afryki, już w Egipcie była bardzo popularna.
Morfologia: Jest to jednoroczna roślina, która największe
znaczenie ma jako niewielkie (do 5 cm) siewki o charakterystycznych smaku i
zapachu, jedzone na surowo jako dodatek do kanapek. Uprawa: bajecznie prosta:
wysiewamy nasionka na mokrą bibułkę, watę lub ligninę i po 8 - 10 dniach (zimą
po 14) można ją spokojnie jeść. Należy dbać by nie zakwitła bo wtedy nabiera
ostrego i gorzkiego smaku. Nie warto jej suszyć gdyż można mieć świeżą rzeżuchę
przez cały rok. Właściwości lecznicze: Przede wszystkim znana jako roślina odżywcza,
uzupełniająca niedobór witamin, szczególnie witaminy C. Stosowana także do
odtruwania organizmu (polecam do odtruwania po rzuceniu palenia, razem z
rumiankiem). Używana także w anemii oraz w chorobach tarczycy.
Laur szlachetny - wawrzyn (Laurus nobilis)
ang. (bay)
laurel, tree, sweet, daphne, (grecian, spurge, true) laurel, niem. Lorbeer,
Echter Lorbeerstrauch.
Historia: Laur już od czasów starożytnego Rzymu był symbolem
sławy. W Grecji był rośliną poświęconą Appolinowi. Pierwotnie pochodzi z Azji
Mniejszej ale od dawna jest uprawiany na całym świecie. U nas znany jako
wawrzyn lub drzewo bobkowe, używany w postaci suchych, brązowych listków.
Morfologia: jest to wiecznie zielone drzewo lub krzew
dorastający do kilku metrów. W doniczkach rzadko kwitnie, kwiaty ma niepozorne,
owoce granatowe.
Uprawa: U nas można kupić laur w doniczkach. Stanowisko
słoneczne ale może rosnąć też w półcieniu (pod koronami innych drzew). Do
połowy lata wymaga wilgotnej gleby, jednak potem także nie może być
przesuszany. Jest wrażliwy na zimno (znosi przymrozki do - 3 st. C).
Do suszenia: duże dojrzałe liście.
Właściwości lecznicze: Liście dodaje się do kąpieli
łagodzących bóle kończyn, jako napar pomagają przy kaszlu. Ma także właściwości
wspomagające trawienie. Olejek stosuje się przy reumatyzmie i stłuczeniach.
Jednak należy uważać gdyż maja one własności narkotyczne i odurzające.
Właściwości magiczne: Energia męska, planeta Słońce, żywioł
Ogień.
Cunningham poleca żucie liści wawrzynu jako środka wywołującego
wizje jednak ja tego nie polecam, gdyż laur ma właściwości narkotyczne!! Jako
dowód: kadzidła z wawrzynu używane były przez wieszczki w Delfach. Liście można
nosić jako amulet odpędzający zło oraz wkładać pod poduszkę w celu wywołania
proroczych snów. Uprawa wawrzynu w ogrodzie przydomowych chroni mieszkańców od
chorób i burz. Wawrzynu używa się także do oczyszczania i poświęcania
przestrzeni (ale raczej w postaci np. wywaru lub świeżych/suchych liści a nie
kadzidła). Ponadto laur może wywołać reakcję alergiczną!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz